Piaget Ahlak Gelişimi Kuramı

Piaget Ahlak Gelişimi Kuramı

Jean Piaget, 9 Ağustos 1896 ile 16 Eylül 1980 yılları arasında yaşamış, genetik epistemoloji ve bilişsel gelişim alanlarındaki çığır açan çalışmalarıyla bilinen İsviçreli psikologtur.

Piaget Ahlak Gelişimi Kuramı, Jean Piaget’in bilişsel gelişim ve ahlak gelişim konularındaki incelediği evreleri ve bir takım özelliklerini kapsamaktadır. Çocukların ahlak gelişimi üzerine ilk kez bu denli araştırmalar yapan Jean Piaget’in Piaget ahlak gelişimi kuramı, kpss ve eğitim bilimleri konuları bünyesinde önemli bir yere sahiptir.

Piaget Ahlak Gelişimi

Jean Piaget’e göre ahlak gelişimi, bilişsel gelişime paralellik göstererek ilerlemektedir.
Bilişsel gelişimi etkileyen faktörlerin ahlak gelişimini de etkilediğini savunmaktadır. Bu nedenle ahlak gelişiminin üst düzeyde gelişim gösterilebilmesi için bilişsel gelişimde üst düzey gelişimin gerçekleşmesi gerekmektedir. Fakat bunun tersi doğrudur diyemeyiz çünkü üst düzey bilişsel gelişime ulaşmış herkes üst düzey ahlaka sahiptir denemez.

Piaget, bilişsel kuramı; Duygusal Devinim dönemi, Duygusal Ben-merkezcil dönem, Başlangıç halinde işbirliği dönemi ve Gerçek işbirliği dönemi olarak dört evrede incelemiştir.

1- Duygusal Devinim dönemi (0-2 yaş grubu) (Duyusal motor dönemi)
2- Duygusal Ben-merkezcil dönem (2-5 / 6 yaş) (İşlem öncesi dönem)
3- Başlangıç halinde işbirliği dönemi(6/7-11/12 yaşlar) (Somut işlemler dönemi)
4- Gerçek işbirliği dönemi(11/12 yaş ve üzeri) (Soyut/formel işlemler dönemi)

Piaget ahlak gelişimini; ahlak öncesi evre, dışa bağımlı ahlak, ahlaki özerklik olarak üç dönemde incelemiştir.

Ahlak Öncesi Evre (0-5 yaş)
Piaget 5 yaşına kadar çocukların çevresinde gördüğü olayları aynen taklit ettiğini söylemektedir. Yani çevrelerinde gördükleri olayların ne oldukları, ne anlama geldikleri hakkında fikirleri yoktur. Yetişkinlerin otoritesine körü körüne bağlıdırlar. Bu dönem Piaget’in bilişsel kuramında duyusal motor ve işlem öncesi döneme denk gelmektedir. Bu dönemde çocukta empati duygusu yoktur. Çocukta bu dönemde hakim olan benmerkezci yapı bunu engellemektedir.

Dışa Bağımlı Ahlak (Ahlaki Gerçekçilik- Heteronom Ahlak) Evresi (6-10 yaş)
6-10 yaş arasındaki çocuklar artık çevrelerindeki olayların anlamlarını kısmen de olsa anlamaya başlamaktadırlar. Bu dönemin en temel özelliği kurallara mutlak uyumdur. Çocuklar kuralın büyük bir otorite tarafından konulduğunu ve asla sorgulanamaz olduğunu düşünmektedir. Yanlış davranış bu dönemdeki çocuklara göre otomatik olarak cezayı gerektirir. Ama kendileri de kesin ve değişmez olarak kabul ettikleri bu kurallara uymakta zorlanmaktadırlar. Bu evrede çocuklar olayın nedenini, niyetini sorgulamaz. Onlar için nesnel olan sonuçlar önem kazanmaktadır.

Ahlaki Özerklik (Otonom Ahlak) Evresi (11 yaş ve üzeri)
Ahlaki özerklik evresinden yani 11 yaştan itibaren çocuklar kuralların insanların koyduğu basit şeyler olduğunu idrak ederler. Kuralların isteğe ve faydasına göre değiştirilebileceğinin farkı varmaya başlarlar. Bir kural çiğnenmişse sonuca değil önce nedene ve niyete bakılır ve ahlaki değerlendirme buna uygun yapılır. Bu evrede nesnel sorumluluk önemini yitirmiş öznel sorumluluk ön plana getirilmiştir.