İran Uygarlığı (Persler Tarihi)

İran Uygarlığı (Persler Tarihi)
Dünyamızın en eski medeniyetlerinden biri olan İran Uygarlığı‘nın geçmişi, milattan önce 3000 – milattan önce 4000 tarihlerine kadar gitmektedir. İran uygarlığını oluşturan antik iran halkları, Aryan (“Arya” kelimesinden türetilmiş Aryan – Ariya ya da Aryen, Sanskritçe “asil” veya “onurlu” anlamdadır.) topluluklarından oluşmaktadır.

İlk çağ‘da, İran tarihinde ve medeniyetinin oluşmasında önemli bir yeri olan 2 büyük medeniyet; Persler ve Medler‘dir.
Milattan önce 1000 yıllarından, milattan sonra 600’lere kadar İran Coğrafyasında bulunan ve İran Uygarlığının bir parçası olan medeniyetleri; Medler, Farslar, Baktrialılar, Ahamenişler (Pers İmparatorluğu), Selevkoslar, Partlar ve Sasaniler‘dir.

İlk çağlar sonrasındaki son dönemlerde ise İran Uygarlığı; Emeviler, Abbasiler, Tahiriler ve Samaniler, Gazneliler, Selçuklular, Harzemşahlar ve Moğol İmparatorluğu, Timur İmparatorluğu gibi uygarlıkların etkisinde kalarak şekillenmiştir.
1501-1921 tarihleri arasında İran’daki Hanedanlar ise; Safevi Hanedanı, Afşar Hanedanı, Zend Hanedanı ve Kaçar Hanedanıdır. İran, 1921 sonrası dönemde ise Şah Rıza Pehlevi, Muhammed Rıza Pehlevi tarafından yönetilmiştir.

İran’ın günümüzdeki durumuna gelmesi ise, 1953 yılında başlayan İran Devrimi, diğer adıyla Beyaz Devrim ve sonrasındaki süreçte yaşanan Kara Cuma ile 1979 yılına gelindiğinde Humeyni‘nin İran’ın Ruhani Lideri olmasına tekabül eder. Dönemin gelişmeleri ve İran Beyaz Devrimi, Kara Cuma ile ilgili bilgi almak için tıklayınız.

İran Uygarlığı, Pers Tarihi Hakkında Kısa Bilgiler:
Persler, ülkeyi eyaletlere ve illere (satraplığa) ayırarak yönetmişlerdir. (Perslere, milattan önce 330‘da Makedon Kral, Büyük İskender son vermiştir.)

Zerdüştlük Nedir? Zerdüş Dini ve Zerdüşt Nedir, Kimdir?: Zerdüştlük, Dünya’nın tek tanrı inanışı olan en eski dinlerinden birisidir. Zerdüştler, insan bedeninin öldükten sonra tekrar dirilip; Ahura Mazda‘nın huzuruna çıkıp, sorgulanacağına inanırlar. Zerdüştlük Dini, İran’da bundan yaklaşık 3.5 bin yıl önce Zerdüşt tarafından kurulmuştur. Zerdüştlük, Pers İmparatorluğu’nun resmi dinidir, İran uygarlığının geçmişinde bu dine inanılmaktadır. Zerdüştilikte Ateş Kutsaldır, Zerdüşt felsefi inancında Dünya’nın 5 element‘ten (toprak, su, ateş, hava ve bitki) oluştuğu kabul edilmiştir. Günümüzde de 150.000 – 200.000 arasında Zerdüştlüğe inanan olduğu düşünülmektedir. Zerdüştlerin kutsal kitabı (Kutsal metinleri), Avesta (Zend Avesta) ‘dır. Zerdüşt tarafından, Gatalar denilen dörtlükler şeklinde yazılmış metinlerdir.