Adlaşmış Sıfat Nedir? örnek kullanımı, konu anlatımı

Olumlu Oy Ver

Olumsuz Oy Ver

Adlaşmış Sıfat Nedir? örnek kullanımı, konu anlatımı

Niteleme sıfatları, çekim eki alarak ya da almadan, niteledikleri isimlerin yerine geçecek şekilde kullanılabilirler. İşte bu şekilde kullanılan sözcüklere “adlaşmış sıfat” denir.

Başka bir deyişle bazı durumlarda kişinin tam olarak bilinmediği veya niteliğinin vurgulanmak istendiği durumlarda isim söylenmez; sıfat, ismin yerine geçirilebilir. Bu tür sözcüklere “adlaşmış sıfat” denir.

Adlaşmış sıfatlar niteleme sıfatlarıyla yapılır

Adlaşmış sıfat kullanımı örneği:

Küçük çocuk, annesini görünce sevindi. (Niteleme Sıfatı)
Yukarıdaki cümlede geçen küçük çocuk niteleme sıfatını isim kullanılmadan söylenirse bu aşağıdaki örnekteki gibi adlaşmış sıfat olur.
Küçük, annesini görünce sevindi. (Adlaşmış Sıfat)

Yukarıdaki adlaşmış sıfat örneğinde; birinci cümlede geçen “küçük” sözcüğü, “çocuk” adını niteleyen bir niteleme sıfatıdır, ikinci cümledeyse “küçük çocuk” tamlamasındaki “çocuk” sözcüğü düşmüş, “küçük” sözcüğü hem ismin yerine geçmiş hem nitelik bildirmiştir, yani adlaşmış sıfat olmuştur.

Başka bir adlaşmış sıfat örneği verelim;
Zeki insanların özgüveni yüksek olur. (Niteleme Sıfatı)
Bu cümle adlaşmış sıfatla kurulursa;
Zekilerin, özgüveni yüksek olur. (Adlaşmış Sıfat)
buradaki örnekte insanlar ismi düşmüş ve zekiler adlaşmış sıfat olmuştur.

Adlaşmış Sıfat’a farklı bir örnek;
Oğlumun kirlileri az olunca onları elde yıkarım. (Adlaşmış Sıfat)
Bu cümlede “kirliler” sözcüğü, “giyecek” adını nitelerken, çekim eki alarak hem “giyecek” adının yerine geçmiş hem de nitelik bildirerek adlaşmış sıfata örnek oluşturmuştur.

İsimleşmiş Sıfatlara bir başka örnek:
Genç adam zile bastı. (sıfat, “adam” sözcüğünü niteler)
Gençler girişe geldiler. (isim)
Yeşil üzüm mü istersin? (sıfat, “üzüm” sözcüğünü niteler)
Hayır, kırmızıyı ver lütfen. (isimdir)

Adlaşmış Sıfatlarda Dikkat edilmesi gereken önemli hususlar: (!)

Türkçe’de meslek isimleri ve bazı isimler, sıfat olarak kullanılabilir. Bu sözcükler, adlaşmış sıfatlarla karıştırılmamalıdır.

Simitçi genç hemen bize ikişer simit verdi.
Simitçi, hemen bize ikişer simit verdi.

Yukarıdaki ilk cümlede “simitçi” sözcüğü, “genç” adını nitelediği için sıfat görevindedir. İkinci cümledeki “simitçi” sözcüğü ise isim olarak kullanılmıştır; ama adlaşmış sıfat değildir. Adlaşmış sıfattan sonra bir ad geldiğinde anlam kanşıklığı ortaya çıkıyorsa bu adlaşmış sıfattan sonra virgül (,) getirilir.

İhtiyar, görevliye elindeki kâğıdı gösterdi.

Bu cümlede “ihtiyar” sözcüğü bir kişiyi karşılayarak adlaşmıştır. Bu sözcükten sonra “görevli” adı geldiğinde virgül konulmazsa “ihtiyar” sözcüğü “görevli” adının sıfatı olmaktadır. Bu yüzden “ihtiyar” sözcüğünün adlaşmış sıfat olması için bu sözcükten sonra virgül (,) konmalıdır. (Ek olarak sıfatla, sıfatın nitelediği isim arasına hiçbir noktalama işareti konmaz. )