1. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dönemi Gelişmeleri / Muharebeler
1. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dönemi Gelişmeleri / Muharebeler – Konu Anlatımı – Ders Notları
- 1.TBMM DÖNEMİ (23 NİSAN 1920 – 11 AĞUSTOS 1923)
- Teşkilati Esasiye’yi (1921 Anayasasını) hazırladığı için kurucu meclistir.
- Egemenliği millete verdiği için ihtilalci bir meclistir
- Yasama,yürütme ve yargı yetkilerini kendinde topladığı için olağanüstü bir meclistir. (güçler birliği)
- Meclis hükümeti sistemi benimsendi.
- Azınlıklardan milletvekili olmadığı için ulusal meclistir.
- Bu mecliste partiler yoktur gruplar vardır. (müdafaai hukukçular, halk zümresi, tesanüd, istiklal, yeşilorducular ve ıslahat grubu)
- İki dereceli seçimle seçilmişlerdir. (1946 ya kadar çift dereceli seçim sistemi devam etmiştir)
- Meclisin aldığı ilk kararlar (24 Nisan Önergesi)
- Meclisin üstünde bir kuvvet yoktur
- Hükümet kurmak mecburidir.
- Geçici padişah vekili çıkarmak veya hükümet başkanı tanımak uygun değildir.
- Padişah ve halife sonradan düzenlenecek yasaya göre hareket edecektir.
- Çıkartılan ilk kanunlar
- Ağnam vergisinin 4 katına çıkartılması (hayvan vergisi) – çıkarılan ilk yasadır.
- Hıyaneti Vataniye Kanunu – 29 NİSAN 1920
- Nisabı Müzakere Kanunu (meclis iç tüzüğü ilgilidir) – 5 Eylül 1920
- Firariler Hakkında Kanun ve İstiklal Mahkemeleri (1927 de kapanmıştır) – 11 Eylül 1920
- Men-i Müskirat Kanunu (içki yasağı) – 10 Eylül 1920 ve Men-i İsrafat Kanunu (israfın yasaklanması) – 25 Kasım 1920
- Başkomutanlık Kanunu – 5 Ağustos 1921
- 1.TBMM’ye Karşı Ayaklanmalar
- * Doğrudan İstanbul Hükümetinin çıkardığı ayaklanmalar (boğazlarla ilgili)
- Ahmet Anzavur Ayaklanması (Manyas,Susurluk,Gönen çevresinde çıkan isyanı Çerkez Ethem bastırdı)
- Kuvayi inzibatiye Ayaklanması(Halifelik Ordusu) (Adapazarı,Geyve,Sapanca etrafında çıkan isyanı Ali Fuat Cebesoy komutanlığında Kuvayi Milliye bastırdı
- * İstanbul Hükümeti ve İtilaf Devletlerinin beraber çıkarttıkları ayaklanmalar
- Bolu, Düzce, Hendek, Adapazarı ayaklanmaları (Boğazlarla ilgili)– Ali Fuat Cebesoy ve Refet Bele komutanlığındaki Kuvayi Milliye bastırdı
- Yozgat(çapanoğlu) ayaklanması – Çerkez Ethem bastırdı
- Afyon(çopur musa) isyanı
- Konya (Delibaş Mehmet, Bozkır ve Çumra) isyanları
- Milli Aşiret Ayaklanması(Urfa)
- Mardin(Ali Batı) isyanı
- Koçkiri, Bayburt(şeyh eşref) ve Cemil Çeto İsyanları
- * Azınlıkların Çıkardıkları Ayaklanmalar
- Ermeniler, Doğu Anadolu ve Çukurova Bölgesinde,
- Rumlar, Karadeniz ve Ege Bölgesinde en uzun süren isyanları çıkartmışlardır.
- * Çerkez Ethem ve Demirci Mehmet Efe İsyanları
- Kuvayi Milliye yanlısı olmalarına rağmen düzenli ordunun emrine girmek istemedikleri için ayaklanmışlardır.
- Sevr Antlaşması – 10 Ağustos 1920
- Sevr Antlaşmasının Taslağı San Remo Konferansında hazırlandı.(16-26 Nisan 1920)
- Sevr Antlaşmasını, Rıza Tevfik, Reşat Halis, Hadi Paşa imzaladı.
- Sevr Antlaşması, Meclisin onayından geçmediği için geçersiz sayılmıştır.
- Gümrü Antlaşması – (3 Aralık 1920)
- Ermenilerle imzalandı.
- TBMM’nin kazandığı ilk askeri başarıdır.
- TBMM’nin uluslararası alanda imzaladığı ilk antlaşmadır
- TBMM’yi ve Misaki Milli’yi tanıyan ilk yabancı devletErmenistan’dır.
- Batum Antlaşması (23 Şubat 1921)
- Gürcistan’ın Batum ve Ardahan’ı işgali akibetinde gerçekleşen Posof Harekatı sonucunda yapılan bu antlaşma ile gürcü işgalinden kurtarılmıştır bu iki şehir.
- Gediz Muharebesi (24 Ekim 1920)
- Ali Fuat Paşa ve Çerkez Ethem kuvvetlerinin Gediz’de bulunan Yunan kuvvetlerine saldırması üzerine başlamıştır.
- Başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
- Düzenli Ordunun Kurulması (10 Kasım 1920)
- Gediz Muharebesi başarızlığı üzerine Kuvayi Milliye birlikleri kaldırılmış Ali Fuat Cebesoy görevden alınmıştır. Batı Cephesi ikiye ayrılarak;
- Albay İsmet Bey Batı Cephesinin kuzeyine, Refet Bey Güney Cephesine atanmıştır.
- Bilecik Görüşmeleri(5 Aralık 1920)
- Mustafa Kemal ile İstanbul’daki Tevfik Paşa hükümeti adına Ahmet İzzet Paşa ve Salih Paşa arasında yapılmıştır.
- Görüşmelerden herhangi bir sonuç çıkmamış, İstanbul’dan gelenler zorla Ankara’ya götürülerek ulusal harekete katıldıkları izlenimini verilmesi amaçlanmıştır.
- 1.İnönü Muharebesi (6-10 Ocak 1921)
- İsmet Paşa, albaylıktan tuğgeneralliğe yükseldi.
- * Teşkilatı Esasiye Kanunu (20 Ocak 1921) Yeni Türk Devleti’nin İlk Anayasası
- * Londra Konferansı (23 şubat-12 Mart 1921) Sadrazam Tevfik Paşa, söz sırası kendisine gelince, “Ben sözü Türk Milletinin gerçek temsilcisi olan Türkiye Büyük Millet Meclisi Başdelegesine bırakıyorum” diyerek konuşma yetkisini Bekir Sami Bey’e bıraktı.
- Bu konferansın asıl amacı Sevr maddelerini kabul ettirmek ve TBMM hükümetini oyalayarak Yunanlılara zaman kazandırmaktır.
- * Afganistan ile Dostluk Antlaşması (1 Mart 1921)
- * İstiklal Marşının Kabulü (12 Mart 1921)
- Milli bir İstiklal Marşı yazılması için yarışmayı düzenleyen Maarif Vekaleti’dir.(meb)
- İstiklâl Marşı’nı okuyan ilk kişi dönemin Milli Eğitim Bakanı Hamdullah Suphi Tanrıöver’dir.
- İstiklal Marşı İlk kez Açıksöz Gazetesi’nde yayımlanmıştır.
- * Moskova Dostluk Antlaşması (16 Mart 1921)
- Ali Fuat Paşa, Dr. Rıza Nur , Yusuf Kemal Tengirşenk – Çiçerin imzalamıştır.
- Ortak düşmana karşı birlikte hareket etme düşüncesi vardır.
- Ruslar siyasi rejimini Türkiye üzerinden dünyaya yaymak istiyordu.
- Ruslar TBMM’yi ve Misaki Milliyi tanıyan ilk Avrupalı büyük devlet oldu.
- * Çarlık Rusya ile yapılan antlaşmalar geçersiz sayıldı.
- * Boğazların geleceği karadenize kıyısı olan devletlerin katılacağı konferansla belirlenecektir.
- Ruslar Batum’un Gürcülere verilmesi şartı ile Gümrü ve Batum antlaşmalarını tanıdı. (misaki milliden ilk kez taviz verildi)
- 2.İnönü Muharebesi (23 Mart – 1 Nisan 1921)
- * Fransa Zonguldak’tan , İtalya Anadolu’dan çekildi.
- * İngiltere Malta’daki 40 esiri bıraktı
- * Mustafa Kemal, bu zaferin sonunda İsmet Paşa’ya çektiği kutlama telgrafında; “Siz orada, yalnız düşmanı değil, milletin kötü giden talihini de yendiniz” diyerek İsmet Paşa’yı onurlandırdı.
- Eskişehir-Kütahya Muharebeleri (10-24 Temmuz 1921)
- * Mağlubiyetle sonuçlandı. Ordu Sakarya nehrine kadar çekildi
- * Meclisin Kayseri’ye taşınması gündeme geldi.
- * Başkomutanlık Kanunu çıkartıldı (3 aylık süre ile)
- * Tekalifi Milliye Emirleri yayımlandı (milli vergi yükümlülükleri) Tekalifi Milliye emirlerini yayımlayan meclis değil, Başkomutanlık yetkisini kullanan Mustafa Kemal’dir. Tekalifi Milliye meclis onayından geçmemiştir (7 Ağustos 1921)
- * İstiklal Mahkemeleri kuruldu.
- * Maarif Kongresi (15 Temmuz 1921)
- SAKARYA MEYDAN SAVAŞI (SUBAYLAR SAVAŞI) (23 Ağustos-13 Eylül 1921)
- İlk kez taarruza geçildi
- ! 13 Eylül 1683 tarihinde Viyana’da başlayan çekilme, 238 sene sonra Sakarya’da durmuştur.
- * Kars Antlaşması (13 Ekim 1921) Azerbaycan,Gürcistan,Ermenistan ve TBMM arasında imzalandı.(Rusların aracılığı ile)
- * Bu antlaşma ile doğu sınırı kesinlik kazandı.
- Boğazların güvenliğine yönelik ortak harekete ve Nahçivan’ın özerk yapıya kavuşturulmasına karar verildi.
- * Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) Fransa ile imzalandı-Güney cephesi tamamen kapandı – Fransa Anadolu’dan çekildi.
- Bu antlaşma ile TBMM’yi tanıyan ilk İtilaf devleti Fransa olmuştur.
- İtalya Anadoluyu tamamen boşalttı.
- Ukrayna ile dostluk antlaşması yapıldı.
- İngiltere ile esir değişimi antlaşması yapıldı
- Mustafa Kemal Paşa ise TBMM tarafından Mareşal rütbesine terfi ettirildi ve Gazi ünvanı verildi.
- Mustafa Kemal Paşa, “Hatt-ı müdafaa yoktur; sath-ı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaş kanıyla sulanmadıkça vatan terk olunamaz.” demiştir.
- BAŞKOMUTANLIK MEYDAN MUHAREBESİ (BÜYÜK TAARRUZ) (26 Ağustos-9 Eylül 1922)
- M.Kemal : “Ordular İlk hedefiniz Akdenizdir. İleri! ” emrini bu savaşta vermiştir (Akdeniz, genel olarak şu an Ege Denizi dediğimiz deniz içinde kullanılmaktaydı..)
- Anadoludaki düşman işgali sona erdi. İngiltere yalnız kaldı. Sonucunda;
- * Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalanmıştır(11 Ekim 1922)-İngiltere,İtalya,Fransa ve TBMM arasında. Yunanistan’ı İngiltere temsil etti.
- (Türk heyeti: İsmet İnönü, Asım Gündüz, Tevfik Bıyıklıoğlu, Tahsin Bey)
- * Batı Cephesi kapandı.Doğu Trakya,İstanbul ve Boğazlar savaş yapılmadan geri alındı.
- Osmanlı Devleti hukuken sona erdi.
- Saltanat kaldırıldı (1 Kasım 1922)(Osmanlı resmen sona erdi)
- Lozan Konferansı (20 Kasım 1922 – 24 Temmuz 1923)
- Amerika gözlemci olarak katıldı. Bulgaristan ve Sovyet Rusya Boğazlar konusunda konferansa katıldı.
- Kapitülasyonlar ve Ermeni yurdu taviz verilmeyecek iki önemli konuydu.
- İtilaf devletlerininde taviz vermemsi üzerine görüşmeler kesildi ve bu arada İzmir İktisat Kongresi toplandı.(17 Şubat 1923)
- 24 Temmuzda 1923’te antlaşma 1.TBMM tarafından imzaladı,
- Türk delegeler; İsmet İnönü, Rıza Nur, Hasan Saka
- 2.TBMM onayladı (23 Ağustos 1923)
- Kapitülasyonlar kaldırıldı
- Tüm azınlıklar Türk vatandaşı sayıldı.
- Osmanlı borçları taksitlendirildi.
- Boğazlar başkanı Türk olan bir komisyon yönetimine bırakıldı.Ticaret gemilerinin geçişi serbest bırakıldı,savaş gemilerinin geçişine sınırlamalar getirildi.
- Yunanistan, Karaağaç İstasyonu ve Bosnaköyü savaş tazminatı olarak Türkiye’ye verdi.
- Gökçeada(imroz), Bozcaada(taşoz) ve tavşan adaları Türkiye’ye bırakıldı.
- Ege adaları Yunanlılara(Türkiye’ye yakın yerleri silahlandırmayacak), Rodos ve Oniki Ada İtalyanlara, Kıbrıs İngilizlere bırakıldı.
- Yabancı okulların varlığının devam etmesine karar kılındı.
- Gökçeada,Bozcaada ve İstanbul’da yaşayan Rumlar ile Batı Trakya’da yaşayan Türkler, mübadele kapsamı dışında tutuldu.
- Suriye sınırı, boğazlar, adalar ve patrikhane konuları OLUMSUZ sonuçlandı. Irak sınırı çözümlenemedi.
- Yabancı okullar, Irak sınırı, Osmanlı borçları, Suriye sınırı, Boğazlar ve Nüfus mübadelesi tekrar gündeme geldi.
- DOĞU CEPHESİ >>> Gümrü (3 Aralık 1920) Ant. ile kapandı.
- GÜNEY CEPHESİ >>> Ankara Ant (20 Ekim 1921) ile kapandı (Sakarya Meydan Savaşı sonrası)
- BATI CEPHESİ >>> Mudanya Ateşkes Ant (11 Ekim 1922) ile kapandı
- BOĞAZLAR Sorunu >>> MONTRÖ ANT(1936) ile çözümlendi
- Antep’e “Gazi” ünvanı 1921′de, (İstiklal madalyası 2008′de verildi)
- Maraş’a “Kahraman” ünvanı 1973′de,
- Urfa’ya “Şanlı” ünvanı 1984′te verilmiştir.
Tarih Konu Anlatımları – Ders Notları (Tüm Konular)
-
faydalı bir yazı güzel bir site olmuş tebrikler.
Soru sormak için giriş yapın veya Siteye kayıt olun
Memur Alımları, İlanlar, Haberler ve duyurular

NASA'dan canlı video konferansla lise öğrencilerine uzay dersi verildi.
NASA'da “National Aeronautics and Space Administration” yani Türkçesiyle Amerika'da…
Devamını oku

Üniversiteye girişlerde, yeni sınav sistemi (Yükseköğretim Kurumları Sınavı - YKS nedir?)
Üniversiteye girişlerde, yeni sınav sistemi (Yükseköğretim Kurumları Sınavı…
Devamını oku

Savunma Sanayii Müsteşarlığı Sözleşmeli Personel Alımı İlanı
Savunma Sanayii Müsteşarlığı Sözleşmeli Personel Alımı İlanı Savunma…
Devamını oku

Bülent Ecevit Üniversitesi Öğretim Elemanı Alımı İlanı
Bülent Ecevit Üniversitesi Öğretim Elemanı Alımı İlanı Bülent…
Devamını oku

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Öğretim Üyesi Alımı İlanı
Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Öğretim Üyesi Alımı İlanı…
Devamını oku

Kırıkkale Üniversitesi Öğretim Üyesi Alımı İlanı
Kırıkkale Üniversitesi Öğretim Üyesi Alımı İlanı Kırıkkale Üniversitesi…
Devamını oku

Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi Alımı İlanı
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi Alımı…
Devamını oku

Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Alımı İlanı
Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Alımı İlanı Ege Üniversitesi…
Devamını oku

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı Uzman Yardımcısı Alımı İlanı
Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı Uzman Yardımcısı…
Devamını oku