Konu Anlatımı Tarih – XX.yy Osmanlı Devleti / 1. Dünya Savaşı 5

KPSS Konu Anlatımı Tarih – XX.yy (20.yy) da Osmanlı Devleti / 1. Dünya Savaşı  5.BÖLÜM

Kpss tarih konu anlatımı XX.yy (20.yüzyıl) da Osmanlı Devleti / 1. Dünya Savaşı  başlığında 5.bölüm konu anlatımı-özeti, önemli-püf noktalar

 

<< Önceki Bölüm – Sonraki Bölüm >>

  • 1. Dünya Savaşı Öncesi Osmanlı
  • Trablusgarp Savaşı (Uşi Anlaşması)
  • I. Balkan Savaşı (Londra Anlaşması)
  • II. Balkan Savaşı (Bükreş Anlaşması –> Bulgaristan, İstanbul Anlaşması –> 1913 Osmanlı-Bulgaristan, Atina Anlaşması –> Osmanlı-Yunanistan, İstanbul Anlaşması –> 1914 Sırbistan )
  • TRABLUSGARP SAVAŞI
  • Trablusgarp Osmanlı Devletinin Kuzey Afrikadaki son toprağı idi.
  • Trablusgarp savaşının nedenleri:
  • 1870’lerde İtalya diğer avrupalı devletlere göre siyasi birliğini daha geç tamamlamıştı avrupalı devletlerinde desteğini alarak gelişmek için bazı adımlar attı,
  • İtalya’nın ekonomisi zayıf sanayisi gelişmekteydi ve hammadde arayışı içine girdi,
  • İtalya’nın bu gelişme isteği kendinden zayıf gördüğü devletlerin topraklarını sömürme isteğine dönüştü,
  • İtalya’nın Trablusgarp ve Bingazi’yi almak istemesinin bir başka nedeniyse buraları topraklarına katmak için siyasi, tarihi ve ekonomik kendince sebepleri olmasıydı.
  • Bunların dışındaysa Trablusgarp, İtalya’ya çok yakındı, önemli ticaret yolları üzerindeydi ve Osmanlı Devleti’nin ne karadan ne de denizden Trablusgarp’ı savunacak gücü kalmamıştı.
  • İngiltere ve Fransa bölgedeki kendi sömürgelerinide güvende tutmak istiyorlardı, Almanya İtalya dostluğunuda bozmayı göze alamazlardı ve neticede İtalya’nın Trablusgarp’ı almasına göz yumdular.
  • 1909 yılında İtalya ve Rusya arasında Racconigi Anlaşması imzalandı. Bu Anlaşma içeriğine göre İtalya, Rusyanın boğazlardaki çıkarlarını savunacak, Rusya ise İtalya’nın Trablusgarp’taki çıkarlarını koruyacaktı.
  • İtalya saldırıya geçmeden evvel son kez İngiltere, Fransa ve Rusya’nın onayını aldı.
  • 1911 yılında Osmanlıya nota (Ultimatom) göndererek bölgeyi boşaltmasını istedi,
  • Bu isteği Osmanlı reddetti ve İtalya Osmanlıya karşı savaş ilan etti.
  • DENİZDE–>Osmanlı donanması bu döneme kadar zaten defalarca yakılmış, yıpranmış ve çürümeye terk edilmişti. Osmanlının deniz yolu kullanarak Trablusgarp’ı savunmaya gidecek gücü kalmamıştı, gidemedi
  • KARADA–> Trablusgarp’ı savunmaya karadan ordu yollanması için Mısırdan geçmek gerekiyordu, fakat Mısırda İngiliz işgali devam etmekteydi.
  • İtalya, Trablusgarp, Bingazi, Derne‘yi resmen işgal etti.
  • Osmanlı avrupadan yardım istedi –> Avrupa tarafsız! kalacağını bildirdi
  • Osmanlı bölgeye halkın teşkilatlandırılması adına gönüllü subaylar yolladı. Mısır üzerinden gizlenerek, kimlik, kılık ve kıyafet değiştirerek Trablusgarpa ulaşan subaylar buradaki halkı teşkilatlandırmaya başladılar (Mustafa Kemal ve Enver Paşa’da içlerinde)
  • Derne ve Tobruk –> Mustafa Kemal (M.Kemal’in sömürgeciliğe karşı ilk mücadelesidir)
  • Bingazi –> Enver Paşa
  • Derne ve Tobruk’ta savaşın akibetini değiştirebilecek önemli başarılar elde edilmeye başlandı. İtalya bu direniş karşısında hemen harekete geçerek,
  • Osmanlıyı barışa zorlamak ve istediklerini almak için, 12 adayı işgal etti, Çanakkaleyi kuşattı.
  • Bu sıralarda Balkan Savaşları başladı, Karadağ Osmanlı’ya savaş ilan etti.
  • Çok zor duruma düşen Osmanlı Devleti Trablusgarp’taki subaylarını geri çağırmak zorunda kaldı.
  • 1912 yılında Osmanlı Devleti İsviçrenin Uşi (Ouchy) kentinde barış anlaşması imzalamak zorunda kaldı

 

  • UŞİ (Ouchy) Anlaşması ( 18 Ekim 1912 )
  • Osmanlı Devleti afrikadaki son toprak parçası olan Trablusgarp ve bingazi’yi İtalyaya verecek
  • 12 Ada geçici olarak, Balkan savaşları sonunda geri alınmak koşuluyla İtalya koruyuculuğuna bırakılacak. (Osmanlı Devleti 12 Adayı İtalyaya geçici bir süreliğine vermeyi kabul ederek Balkan savaşları sırasında olası bir Yunan işgaline karşı kendince önlem almak istemiştir)
  • Trablusgarptaki müslümanlar halifelik makamına bağlı kalacak
  • Uşi Anlaşması ile Osmanlı Devleti 3 kıtadada toprak sahibi olma özelliğini kaybetmiştir.
  • Trablusgarpta sadece dini görevleri olan halife temsilcileri kalacak
  • İtalya, Trablusgarp ve Bingazi’nin Duyunu Umumiye Komisyonuna ödemesi gereken taksitleri üstlenecek
  • İtalya, kapütülasyonların kaldırılması için Osmanlı Devletine siyasi destek verecek

 

  • Trablusgarp Savaşının sonunda yukarıdakilere ek olarak;
  • İtalya’nın Ege ve Akdenizdeki etkinliği artmıştır
  • Osmanlının 12 adayı geri alacak gücü yoktur kaldı ki İtalya’da geri vermemiştir.
  • 12 ada 2. Dünya Savaşına kadar İtalya’da kalmıştır, İtalya’nın 2.Dünya Savaşında mağlup olmasıyla 12 adanın Yunanistan’a verilmesi kararlaştırılmıştır (1947)
  • Osmanlı padişahı halifelik ünvanını diplomatik alanda kullanarak Trablusgarp halkı ile dini ve kültürel bağları devam ettirmiştir
  • Osmanlı devletinin tamamen zayıfladığı Hasta Adam’ın hastalığının artık çok ilerlediği ortaya çıkmıştır
  • Mustafa Kemal başarılarından dolayı Binbaşı‘lığa getirilmiştir.

<< Önceki Bölüm – Sonraki Bölüm >>

———————————————————————-

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.