Konu Anlatımı Tarih – Milli Mücadele Hazırlık Genelgeler Kongreler 7

KPSS Konu Anlatımı Tarih – Milli Mücadele Hazırlık / Genelgeler – Kongreler  7.BÖLÜM

Kpss tarih konu anlatımı Milli Mücadele Hazırlık / Genelgeler – Kongreler başlığında 7.bölüm konu anlatımı-özeti, önemli-püf noktalar

 

<< Önceki Bölüm – Sonraki Bölüm >>

  • ALİ RIZA PAŞA HÜKÜMETİ – AMASYA GÖRÜŞMELERİ (PROTOKOLÜ) – (20-22 Ekim 1919)
  • Sivas kongresini engellemek için Ali Galip Olayı çıkartılmış ancak başarılı olunamamıştı.
  • Bunun akabinde Damat Ferit Paşa Hükümeti istifa etti, yerine Ali Rıza Paşa geçti (Sadrazam)
  • Ali Rıza Paşa ile çevresindekiler vatansever ve kuvayi milliye yandaşı olarak bilinmekteydi.
  • Mustafa Kemal, Ali Rıza Paşa göreve başlayınca telgraf çekti.
  • Telgrafta “Hükümet, kongre kararlarına uyarsa, Kuvayi Milliye sizede yardımcı olur.” deniyordu
  • Ali Rıza Paşa 9 Ekim 1919’da Temsilciler Kuruluna görüşme önerisinde bulundu, görüşmenin Amasya’da yapılması kararlaştırıldı.

 

  • AMASYA GÖRÜŞMELERİ (20-22 Ekim 1919)
  • Temsil Heyeti –> (M.Kemal) Rauf ve Bekir Sami Bey
  • İstanbul Hükümeti –> Salih Paşa (Bahriye Nazırı – Deniz kuvvetleri bakanı)
  • Görüşmeler sonunda; 3’ü açık ve imzalı, 2’si gizli ve imzasız 5 protokol belirlenmiştir.

 

  • 1. Protokol
  • Ordu siyasetle uğraşmayacak
  • Hükümeti küçük düşürücü müdahalelerde bulunulmayacak
  • Hükümet hakkında yazı yazılmamalı

 

  • 2. Protokol
  • Azınlıklara, denge bozucu haklar verilmeyecek
  • Meclisin İstanbulda açılması uygun değildir

 

  • 3. Protokol
  • Temsilciler heyeti seçimlere katılacak

 

  • 4. Protokol (GİZLİ – Toplamda 11 madde)
  • Bazı komutanlar görevden alınacak
  • Maltaya sürülenler ile ilgili bazı kararlar alındı
  • Milli kuvvetler desteklenecek
  • Zararlı cemiyetlerin faaliyetlerine son verilecek
  • Milli mücadele yandaşı memurlar yerlerinden alınmayacak

 

  • 5. Protokol (GİZLİ)
  • Barış Konferansına gönderilecek kurul delegelerinin isimlerini içerir.

 

  • Diğer Maddeler
  • 1- Türk vilayetleri düşmana terk edilmeyecek
  • 2- Anadolu ve Rumeli Müdafai Hukuk Cemiyeti, hukuki kuruluş olarak İstanbul hükümetince tanınacak
  • 3- İtilaf Devletleri ve Osmanlı arası konferanslara Temsilciler Kurulunca uygun kişi katılacak, ayrıca temsilciler kurulunun rızası olmadan barış görüşmelerine gidilmeyecek (Temsilciler Kurulu istikbalde etkili olmak istedi lakin İstanbul Hükümeti merkezi otoritesini kaybetmemek için kabul etmedi)
  • 4- Temsilciler Kurulu İstanbul’un işlerine karışmayacak ve aleyhte faaliyette bulunmayacak
  • 5- Mebusan Meclisi toplanacak ve milletvekili seçimleri serbestçe yapılacak
  • 6-Meclisin güvenli olmayan İstanbulda yapılması uygun değildir
    • Azınlıkların faaliyetlerinin yoğun olduğu, zararlı cemiyetlerinin merkezinin bulunduğu bir şehir konumuna gelmesi
    • Düşman silahlı birliklerinin gölgesindeki bir mecliste özgür iradeden bahsetmek mantıklı değildir
    • Tüm bunlara rağmen meclis yinede İstanbul’da toplandı
    • İstanbul hükümeti meclis üzerindeki gücünü arttırmak için direnmeye devam etti.
    • Meclisin İstanbulda toplanmasıyla M.Kemal karşıtları, saltanat yanlıları M.Kemal olmadan İstanbulda daha rahat davranabileceklerdi
    • İstanbul hükümeti ve Temsilciler Kurulu, Amasya görüşmelerinde Mebusan Meclisinin toplanacağı yer konusunda anlaşamamıştı
  • 7- Ermeni göçü sırasında suç işleyenlerin mebus seçimine katılımı önlenecek
  • 8- Siyasi partiler ve Hristiyan topluluklarıda seçime katılabilecek

 

  • Amasya görüşmesi sonrası yürürlüğe giren tek karar –> Mebusen meclisinin açılmasıdır
  • Temsilciler Kurulunun Amacı:
  • Ulusal bağımsızlık hareketini meşrulaştırmak
  • Bunu başaramasada İstanbulda sağlıklı karar alınamayacağını ispatlamak
  • İstanbul Hükümetinin Amacı:
  • Kendi çıkarları doğrultusunda kararlar çıkartarak, Temsilciler Kurulunu etkisiz+yetkisiz kılabilmek
  • İtilaf Devletlerinin Amacı:
  • Toplanacak meclise işgalleri onaylatarak resmileştirmek
  • Salih Paşa şartlar müsait olursa şu kararların alınmasına söz verdi
  • İzmir’in kurtarılmasına çalışılacak
  • Milliyetçi basın üzerindeki sansür kaldırılacak
  • İşgallere işbirlikçi cemiyet, kamu görevlileri, basın, yayın kuruluşlarına engel olunacak

 

  • AMASYA GÖRÜŞMESİNİN ÖNEMİ
  • İstanbul Hükümeti Temsilciler heyetini ve anadolu hareketini resmen, hukuken ilk kez tanımıştır
  • Taraflar ilk kez birlikte hareket ettiler
  • Temsilciler Heyeti görüşülen kanunlara resmiyet kazandırmak için karşılıklı protokol imzalanmasına önem gösterdi
  • İstanbul Hükümeti meclisin açılması ve seçim yapılması dışındaki kararları kabul etmedi. (Temelinde otoriteyi koruma isteği)
  • Amasya Protokolü kabul edilirse istifa edecek olan Salih Paşa istifa etmedi
  • Seçimlerin olabildiğince serbest yapılması sağlanmış anlaşma devletleri seçimlere müdahale etmemiştir (Aleyhlerine karar çıkmayacağı düşüncesinden dolayı)
  • M.Kemal meclisin İstanbulda toplanmasını sakıncalı bulmuştur.

<< Önceki Bölüm – Sonraki Bölüm >>

———————————————————————-

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

10 + three =